Een eerste bezoek aan een osteopaat zal op dezelfde manier verlopen als een eerste bezoek aan een huisarts. De osteopaat zal eerst willen weten wanneer de klachten zijn begonnen en hoe ze zijn ontstaan. Hij of zij zal een uitgebreide ziektegeschiedenis oftewel anamnese maken en zo een indruk krijgen van het ziektebeeld en de huidige behandelwijzen.

Een geregistreerd osteopaat is in staat om een regulier onderzoek uit te voeren en een diagnose te stellen. Dit is belangrijk, want de patiënt is misschien nog niet eerder naar de dokter geweest. Osteopaten zijn opgeleid om klachten aan te kunnen tonen die een andere behandeling nodig hebben of door de huisarts behandeld moeten worden. Vanaf het begin van zijn opleiding heeft de Osteopaat een fijngevoeligheid in zijn vingers ontwikkeld. Het postuur van de patiënt en de structuur van het lichaam worden zorgvuldig met de handen in kaart gebracht. De osteopaat kan de bewegingen van de gewrichten voelen en weet zo of deze bewegingen beperkt of overdadig zijn. Hij of zij zal de conditie van het weefsel, de spieren, en het bindweefsel onderzoeken om te zien of deze normaal is of onder stress staat. Zo kan de osteopaat bepalen waar in het lichaam het ideale evenwicht in de structuur en de mechaniek verstoord wordt.